Fikri hukuk, bireylerin ortaya çıkarttığı eserleri koruyan hukuk dalıdır. İnsanların fikirleri çalışmaları ve emek ile ortaya çıkan ürünler fikri ürünler olarak ifade edilmektedir. Fikri ürünler ile ilgili genel hukuksal düzenlemeler ve yaratıcı faaliyetleri koruma amacı ile gerçekleştirilen çeşitli kanunlar ve haklar bulunmaktadır.

Hukukun koruduğu değerler ve varlıklar düşüncelerin ifade ettiği maddi varlıklar değildir. Bu doğrultuda hukuki düzenin maddi varlık biçiminin bürünmüş olduğu ifadesi korunmaktadır.

Eser Nedir?

Eser kavramı Fikri ve Sinai Eserler Kanunu’na göre; sahibinin hususiyetini taşımakta olan ilim ve edebiyat, güzel sanatlar, sinema eserler, musiki olarak sayılan fikir ve sanat ürünleri olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamdan fikri ve sinai eserler kanunu’na göre her fikri ürün niteliği haiz olarak kabul edilmemektedir.

Fikri Mülkiyet Hukuku’nun Kapsamı

Telif hakkı sahiplerine tanınan haklarla ilgili bazı sınırlamalar vardır. Belirli koşullar altında, herkes bir eseri telif hakkı sahibinin iznini almadan veya kullanmak için telif hakkı sahibine ödeme yapmadan kullanabilir. Bir çalışmanın telif hakkıyla korunabilmesi için karşılaması gereken üç temel gereksinim vardır. İş şu şekilde olmalıdır:

Telif Hakkı Kapsamı

• Orijinal edebi eserler (romanlar, şiirler, tablolar, listeler ve bilgisayar programları gibi)
• Orijinal dramatik eserler
• Orijinal müzik eserleri (yani müzik notalarının kendileri)
• Orijinal sanatsal eserler
• Ses kayıtları
• Filmler
• Yayınlar
• Yayınlanan baskıların tipografik düzenlemeleri

Genel olarak, telif hakkıyla korunan bir eser, yazarın yaşam süresi artı bir başka yetmiş yıl boyunca korunmaktadır. Ortak çalışmalar söz konusu olduğunda, hayatta kalan son ortak yaratıcının ömrü artı bir 70 yıl daha telif hakkı koruması verilmektedir. Kiralık eserler ile anonim ve takma adla yapılan eserler, hangisi daha kısaysa, ilk yayın tarihinden itibaren 95 yıl veya yaratılış tarihinden itibaren 120 yıl süreyle korunmaktadır. Telif hakkı alınmış bir çalışmanın koruma süresi sona erdiğinde çalışma kamu malı olmaktadır.